ΑΝΑΚΥΚΛΩΣΗ ΚΑΙ ΤΕΧΝΗ

Ανακύκλωση και τέχνη. Γενικά

   Ανακύκλωση και τέχνη. Όταν η τέχνη ανακυκλώνει, συμβαίνει κάτι πολύ διαφορετικό από τη διαχείριση των απορριμμάτων, κάτι που δεν περιορίζεται στην ευαισθητοποίηση μας σε ένα, αναμφίβολα, από τα σημαντικότερα προβλήματα του πλανήτη.

   Όταν δημιουργούμε με βασικό υλικό αντικείμενα που δεν χρησιμοποιούμε πλέον στην καθημερινότητά μας, συντελείται η μετατόπιση της σκέψης μας γύρω απ’ αυτά τα αντικείμενα, συντελείται η διεύρυνσή της. Από εδώ πηγάζει το κύριο παιδαγωγικό όφελος από τέτοιου είδους δραστηριότητες.

   Ανακύκλωση και τέχνη. Χρήση και σκέψη

   Η χρήση είναι αυτή που καθορίζει ένα αντικείμενο, όπως και τη σκέψη μας γύρω από αυτό. Όταν σταματά η χρήση, σταματά και η σκέψη. Για να είμαστε ακριβείς, σταματά το είδος της σκέψης που κατεύθυνε η χρήση. Αυτή όμως η παύση μπορεί να σημαίνει κάτι διαφορετικό. Ενώ η σκέψη  ήταν εγκλωβισμένη σε μια λειτουργία,  απελευθερώνεται. Τι μπορεί να σημαίνει  αυτή η απελευθέρωση; Είναι αδρανοποίηση ή επανακαθορισμός. Αδρανοποίηση όταν η χρήση είναι ο μόνος δεσμός που διατηρούμε με το αντικείμενο, ενώ επανακαθορισμός όταν επιδιώξουμε  διαφορετική σχέση. Σε αυτή τη περίπτωση δεν πρόκειται για τυχαία περιπλάνηση, αλλά αναζήτηση σε ένα ιδιότυπο ταξίδι που καθορίζεται από τις  αρχές της τέχνης.

   Ανακύκλωση και τέχνη. Επανακαθορισμός της σκέψης

    Η διαδικασία εμπεριέχει την απόλαυση. Στο ξεκίνημά της όμως, προσκρούει στη μεγαλύτερη δυσκολία. Είναι εύκολο να προσπεράσουμε τη χρήση και τη συνήθειά της όταν εκλείψει η ανάγκη. Η δυσκολία βρίσκεται στη συνήθεια της σκέψης και στον τρόπο που έχει προσκολληθεί στο αντικείμενο. Για να προχωρήσουμε απαιτείται να  ξεβολευτούμε από αυτή τη συνήθεια και από αυτό που την καθορίζει. Αλλά  τι είναι αυτό που την καθορίζει;

   Το αντικείμενο , για τον τρόπο που σκεφτόμαστε, δεν είναι τίποτα περισσότερο από τη λέξη που το συντροφεύει. Απαιτείται, λοιπόν,  να αγνοήσουμε το όνομα που φέρει. Να αγνοήσουμε τη λέξη που καθορίζει τη σκέψη μας, όπως και το αντικείμενο. Αυτό τον δεσμό πρέπει να σπάσουμε και από αυτή τη ρωγμή θα εκκινήσει  η σκέψη μας.

   Ανακύκλωση και τέχνη. Προσανατολισμός της σκέψης προς το σχήμα

   Αυτή η θεμελιώδης αδιαφορία προς τη λέξη, για κάποιους, κρύβει κινδύνους και απρόοπτα. Στην πραγματικότητα όμως,  είναι  μια ανεπαίσθητη μετατόπιση προς το σχήμα. Αδιαφορούμε για τη λέξη και εστιάζουμε στο σχήμα. Μπορεί το σχήμα να προέρχεται από τις χρηστικές ανάγκες, αλλά από τη στιγμή που η χρήση μάς είναι αδιάφορη, μπορούμε να το απολαύσουμε.

   Ανακύκλωση και τέχνη. Σκέψη και σχήμα

   Με κύριο οδηγό το σχήμα η σκέψη λειτουργεί σε νέο περιβάλλον. Το αντικείμενο έχει χάσει την ταυτότητά του, τη λέξη και τη γνώση που το συνόδευε. Διατηρεί το «άδειο» σχήμα του. Εδώ ξεκινά η καλλιτεχνική διαδικασία. Το βλέμμα συναντά το σώμα του αντικειμένου, περιπλανάται στο κοίλο και κυρτό, σε ευθείες και καμπύλες. Η σκέψη δραστηριοποιείται με την παρατήρηση των σχημάτων, η μνήμη ενεργοποιείται και ανασύρει  μορφές και σχήματα. Μέσω αυτής της διαδικασίας, η σκέψη συναντά τα πράγματα και τη φύση.

   Ανακύκλωση και τέχνη. Δημιουργία

   Αυτού του είδους η συνάντηση στο χώρο της σκέψης, ενεργοποιεί την επέμβαση στο αντικείμενο και τη μεταμόρφωση του σε κάτι άλλο, υπαρκτό ή φανταστικό. Προκύπτει ως αποτέλεσμα ένα « αμφίρροπο» αντικείμενο, αφού σε αυτό πλέον συνυπάρχουν αντιθέσεις υλικών και σχημάτων. Αυτό  παίρνει ένα νέο όνομα και νέα ταυτότητα, μια όμως «εύθραυστη» λέξη αφού το σχήμα , το νέο σχήμα δεν κρύβει την προέλευση του.

   Ανακύκλωση και τέχνη στην εκπαίδευση.

   Οι μαθητές αντιμετωπίζουν τα αντικείμενα, όχι ως γνώριμα πράγματα, αλλά ως γνώριμα σχήματα. Ενεργοποιούν τον μηχανισμό που θα τα οδηγήσει σε άλλα γνώριμα σχήματα. Μέσα από την καλλιτεχνική διαδικασία, δημιουργούν  νέες μορφές που παραπέμπουν σε αντικείμενα , φιγούρες ή στοιχεία της φύσης.

   Στόχος του καθηγητή, είναι να προτρέψει τους μαθητές να δουν σχήματα στα αντικείμενα,  προσπαθώντας να μειώσει την επίδραση λέξεων  κατά τη διαδικασία της  παρατήρησης.

   Οι μαθητές μαθαίνουν να παρατηρούν και να σκέφτονται τα αντικείμενα χωρίς τους περιορισμούς της μονοσήμαντης πρακτικής χρήσης. Μαθαίνουν να παρατηρούν απελευθερώνοντας τη σκέψη τους από την επιρροή των συμβατικών ονομάτων. Ένα μπουκάλι μπορεί να έχει ένα όνομα και μία χρήση, αλλά έχει άπειρα σχήματα που καθορίζουν τον χαρακτήρα του. Γιατί να αποκλείσουμε αυτό τον πλούτο από τη σκέψη μας; Γιατί να τον αποκλείσουμε από την εκπαίδευση;

Μιχάλης Κοντούδης – Εικαστικός

Ανακύκλωση και τέχνη στο σχολείο. https://www.youtube.com/watch?v=gA0ba9knIPI

https://mkontoudis.sites.sch.gr/%cf%84%ce%ad%cf%87%ce%bd%ce%b7-%ce%b1%cf%80%cf%8c-%ce%b1%ce%bd%ce%b1%ce%ba%cf%85%ce%ba%ce%bb%cf%8e%cf%83%ce%b9%ce%bc%ce%b1-%cf%85%ce%bb%ce%b9%ce%ba%ce%ac/