Χαρακτική στο σχολείο

   Χαρακτική στο σχολείο. Η τέχνη της χαρακτικής (http://eikastikos-kiklos.com) υπήρξε στενά συνδεδεμένη με την τυπογραφία και το βιβλίο. Θα πρέπει λοιπόν να φανταστούμε εργαλεία, μηχανήματα, τέτοια υποδομή  που η επιδίωξή μας να έρθει η χαρακτική στο σχολείο,  μας αναγκάζει να αναζητήσουμε τις απλουστεύσεις και τα ισοδύναμα, που θα δώσουν τη δυνατότητα στους μαθητές όχι μόνο να την γνωρίσουν, αλλά να πάρουν και τα εκπαιδευτικά οφέλη από αυτή την  -θα μπορούσαμε να πούμε – άγνωστη τέχνη.  Να ζήσουν τη χαρακτική στο σχολείο.

   Η γοητεία που ασκεί η χαρακτική στους μαθητές ξεκινά με τη χρήση των εργαλείων. Μαχαιράκια, γούζες, μυτερά, πλατιά, καμπύλα. Η επισήμανση της επικινδυνότητας τους κάνει τους μαθητές να συνειδητοποιήσουν τη σοβαρότητα στην χρήση τους. Έτσι αρχίζει η περιπέτεια. Η αντίσταση του υλικού, οι λεπτές φλούδες που πετάγονται καθώς τα εργαλεία βυθίζονται στην επιφάνεια χάραξης. Τα σχήματα που αναδύονται, που όμως,  δεν έχουν την καθαρότητα των σχημάτων στη ζωγραφική. Εδώ θα πρέπει να σκέφτονται οι μαθητές πως θα φαίνονται τα σχήματα που χαράσσουν,  στην εκτύπωση, που είναι και το ζητούμενο. Και φτάνουμε στο αποκορύφωμα.  Η μαγεία, η έκπληξη  που νιώθει ο μαθητής καθώς σηκώνει το χαρτί από τη μελανωμένη επιφάνεια και εμφανίζεται το έργο του, έντονο και γυαλιστερό. Αυτή είναι η χαρακτική στο σχολείο.

   Ακολουθήσαμε την τεχνική της ξυλογραφίας.

  Το θέμα είναι ένα δέντρο με φόντο τον ουρανό, η μαύρη φιγούρα του δέντρου στο λευκό χώρο. Έπειτα στη σκούρα φιγούρα του δέντρου χαράσσουν τις λεπτομέρειες που επιθυμούν.

  Τα μαθήματα ξεκίνησαν με μικρές ομάδες των τεσσάρων με έξι μαθητών της πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης στο χώρο του εργαστηρίου.  Ο μικρός αριθμός και ο ιδιωτικός χώρος επιλέχθηκαν γιατί επιθυμούσαμε οι μαθητές να χρησιμοποιήσουν πραγματικά εργαλεία. Η χάραξη έγινε σε λινόλεουμ  μεγέθους  10 Χ 10 εκ. ή 10 Χ 15 εκ. Η διάρκεια του μαθήματος ήταν μία ώρα και τριάντα λεπτά.

   Αργότερα στην προσπάθειά μας να διευρύνουμε την ομάδα των μαθητών , στοχεύοντας σταδιακά να ενταχθεί αυτή η άσκηση στην αίθουσα διδασκαλίας, το μάθημα έγινε σε ομάδα 15 μαθητών στον χώρο του σχολείου. Χρησιμοποιήσαμε φελιζόλ  dow.  Ως εργαλείο χάραξης χρησιμοποιήσαμε μεγάλο καρφί χωρίς αιχμηρή μύτη υποδεικνύοντας στους μαθητές να πιέζουν και να ξύνουν τις επιφάνειες που επιθυμούν να χαράξουν, δηλαδή τα λευκά της  εκτύπωσης.

   Ο μεγάλος αριθμός μαθητών ανά τμήμα, στα σχολεία μας,  είναι απαγορευτικός για αυτής της μορφής την άσκηση στο σύνολο των μαθητών. Ίσως ακόμα να μην μπορούμε να μιλήσουμε  για χαρακτική στο σχολείο. Απαιτούνται κι άλλες απλοποιήσεις και  προσαρμογές για να το επιχειρήσουμε.

  Το ουσιαστικό κέρδος είναι  πώς οι μαθητές γρήγορα κατανοούν και αγαπούν τα έργα της χαρακτικής, αυτής της «σκληρής» για τα παιδιά τέχνης,  με τις έντονες αντιθέσεις, τις αδρές γραμμές, αυτό το ιδιόμορφο παιχνίδι του λευκού με το μαύρο,  της γραμμής με το επίπεδο.